To człowiek z gatunku tych, za którymi się tęskni. Za jego opowieściami, taktem, skromnością. 23 maja poznają go uczniowie Gimnazjum i Liceum Akademickiego w Toruniu. Nasza prognoza? Spotkanie będzie trwało dłużej niż planujemy.
Prezydent Lech Kaczyński wręcza Janowi Hanaszowi nominację na profesora nauk fizycznych (źródło: http://w.icm.edu.pl/t/wnuczka-h.htm)
Prof. Jan Hanasz, pseudonim z lat działalności opozycyjnej: Namysłowski. Urodził się 29 lipca 1934 w Poznaniu. W 1955 ukończył studia astronomiczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Do 1963 asystent w zakładzie Astronomii (później; Centrum Astronomiczne Mikołaja Kopernika w Toruniu) Polskiej Akademii Nauk. W latach 1964 – 1966 uzyskał stypendium Wydziału Radiofizyki CSIRO w Sydney. Radioastronom, w latach 70 autor pierwszego eksperymentu kosmicznego na satelicie „Interkosmos - Kopernik 500’’Od 1955 do roku 1994 został oficjalnym pracownikiem naukowym Zakładu Astronomii PAN. W latach 1996 – 1999 kierował polskim eksperymentem kosmicznym na rosyjskim satelicie ‘’Interball 2’. Podczas swojej kadencji na tym stanowisku od roku 1981 do 1985 pełnił funkcje kierownika Pracowni Astrofizyki. W 1981 obronił prace habilitacyjną.
Członek Komitetu Badań Kosmicznych, i Satelitarnych PAN, Komitetu Astronomii PAN, Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, Międzynarodowej Unii Astronomicznej, Komitetu Badań Przestrzeni Kosmicznej, Europejskiego Stowarzyszenia Geofizycznego i Amerykańskiej Unii Geofizycznej.
Od września 1980 roku należał do NSZZ ‘’Solidarność’’ W Centrum Astronomicznym Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk w Toruniu.Niepodważalnie Jeden z czołowych przywódców podziemnej „Solidarności” w regionie toruńskim. Dzięki szerokim kontaktom w środowisku naukowym zbudował prężnie działającą grupę ludzi, która była inicjatorem w latach 80- tych akcji propagandowych przeciwko strukturze PRL’u w Toruniu.
W Grudniu 1981 roku kilka dni po ogłoszeniu stanu wojennego współorganizował ‘’Toruński Informator Solidarności, którego pierwszy numer trafił do kolportażu z data 2 stycznia 1982 roku. Hanasz został osoba odpowiedzialną za koordynowanie pracy drukarni. Z przeciętną regularnością trzech numerów w miesiącu w nakładzie od 1500 do 3000 egzemplarzy. Toruński Informator Solidarności docierał do zakładów pracy Torunia, Grudziądza, Włocławka, Inowrocławia, Bydgoszczy a także Warszawy i za granicę. W kwietniu 1982 podczas oficjalnego wręczenia dyplomu Polskiej Akademii Nauk i Akademii Nauk ZSRR za udział w programie Interkosmos. Hanasz w publicznym przemówieniu zaprotestował przeciwko bezprawiu stanu wojennego oraz uwiezieniu Antoniego Stawikowskiego i innych naukowców. Wiosną 1982 służba Bezpieczeństwa aresztowała kilka osób z podziemnego Tymczasowego Prezydium Zarządu Regionu Toruńskiego NSZZ Solidarność wraz jego przewodniczącym Kazimierzem Nogą.Hanasz wszedł w skład nowego TPZR a następnie objął jego kierownictwo. Na przełomie 1982 i 1983 stanął na czele TPZR, składającego się poza nim z Ryszarda Musielaka, Krzysztofa Rzabińskiego, Wiesława Cichonia, Komockiego, Jacka Stankiewicza i Andrzeja Madraka. TPZR (przemianowane w 1983 roku na regionalną Komisję Wykonawczą NSZZ ‘Solidarność’ Toruń) rozwijało kontakty w kraju – szczególnie z podziemną ‘’Solidarnością’’ w Bydgoszczy i za granicą – m.in. z Radiem Wolna Europa oraz z Sewerynem Blumsztajnem w Paryżu, z którym Hanasz spotkał się latem 1983, uzgadniając sposoby przesyłania informacji oraz prasy podziemnej za granicą. Prowadzono liczne akcje ulotkowe, w wielu zakładach pracy Torunia rozwijała się prasa podziemnych komisji zakładowych. Do toruńskiego kolportażu trafiały liczne wydawnictwa konspiracyjne z Warszawy. Działalność dokumentowana była w archiwum ukrytym pod podłogą Instytutu Matematyki UMK.Hanasz zrezygnował z funkcji szefa RKW w połowie 1984 roku obawiając się dekonspiracji. Nie wycofał się jednak z działalności, organizując podziemne radio i telewizję ‘’Solidarność’’ w Toruniu, stworzone dzięki pomysłowi Jerzego Wieczorka i Jerzego Jaśmanowicza. Zygmunt Turło i Wieczorek konstruowali nadajniki radiowe przyczepiane do balonów wykonanych z dętek piłek plażowych napełnionych wodorem. Nadajniki startowy w niebo kilka kilometrów od Torunia leciały nad miasto z wiatrem.SB bez owocnie próbowało je namierzyć, sprawa wydała się dopiero, gdy jeden z nadajników wylądował na Białorusi. Radio było odbierane nawet do 40 km od Torunia. Pierwsza audycję nadano 8 listopada 1982.Programy zapowiadano w prasie podziemnej. Zimą 1984 Hanasz wraz z Grzegorzem Drozdowskim i Leszkiem Zalewskim zorganizowali ‘’balonową’’ audycje na Górnym Śląsku na prośbę lokalnej „Solidarności”.
W 1985 roku przed wyborami do Sejmu Hanasz organizował telewizyjne transmisje haseł antywyborczych za pomocą nadajnika zbudowanego przez Turłę i Eugeniusza Pazderskiego. Pierwsza audycja telewizyjna nadana 14 września 1985, objęła swoim zasięgiem centrum Torunia. Druga z 27 września była do największej dzielnicy Torunia – Rubinkowa. Po jej zakończeniu Hanasz. Łukaszewski, Turło i Zalewski zostali aresztowani przez SB.
Podczas czteromiesięcznego śledztwa Hanasz odmówił składania zeznań. W tym czasie decyzja władz został pozbawiony pracy. O uwolnieniu aresztowanych wystąpiła Rada Naukowa CAMK. Wilhelmina Iwanowska – członek rzeczywisty PAN, ….oraz liczne środowiska z kraju i za granicą. Hanasz został skazany 26 Stycznia 1986 wraz z kolegami za półtora roku pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata W1986 został przyjęty do pracy na niższym stanowisku adiunkta bez możliwości wyjazdów naukowych za granicą. Przywrócono go na stanowisko docenta w 1989 roku.
W 1987 roku nawiązał kontakt z pracownikami Uniwersytetu Gdańskiego w celu produkcji na większą skalę nadajników telewizyjnych.Pazderski skonstruował prototyp nadajnika telewizyjnego, który charakteryzował się dużą mocą i małymi rozmiarami. nadajniki te miały być wyprodukowane w kilkudziesięciu egzemplarzach i działać w całym kraju, jednak SB zarekwirowała w Gdańsku cześć zmontowanej aparatury.Hanasza zatrzymano i przeprowadzono rewizję w jego mieszkaniu.
Po tych wydarzeniach nie wznowiono prac nad nowym system nadawczym gdyż jak wspomina Hanasz – ‘’nadeszła wolność i nowy system nadawczy okazał się nie potrzebny’’ .
W 2009 roku za wybitne osiągnięcia i zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w podejmowanej z pozyt kim dla kraju pracy zawodowej i społecznej został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu odrodzenia Polski.
Bibliografia:
Opozycja w PRL: słownik biograficzny 1956 – 1989,Tom 2, Małgorzata Strasz str.114 - 116
Więcej informacji o filmie "Hakerzy wolności" i jego bohaterach:
